Herken signalen van schulden, en voorkom erger

Een vriend vraagt of hij geld mag lenen. Een familielid betaalt geleend geld niet terug. Eén van je  werknemers heeft loonbeslag. Je cliënt ontvangt steeds vaker aanmaningen. Dit kunnen allemaal signalen zijn dat iemand uit je omgeving kampt met problematische schulden.

Vermoed jij dat iemand financiële problemen heeft? Trek niet te snel conclusies, maar trek ook zeker niet te laat aan de bel. Want schuldenproblematiek loopt meestal van kwaad tot erger en een helpende hand is vaak nodig.

In dit artikel zetten we de oorzaken, signalen en gevolgen van schuldenproblematiek op een rij. Zodat jij een reële inschatting kunt maken of iemand hulp nodig heeft. Is dit het geval? Ga het gesprek aan en kom met concrete handreikingen voor hulp. Aeslupa draagt hierin graag bij aan oplossingen.

Oorzaken van schulden
Er zijn tal van oorzaken die tot financiële problemen kunnen leiden. We zetten de meest voorkomende op een rij. Heeft iemand in jouw persoonlijke of professionele omgeving hiermee te maken? En herken je één of meer van de signalen in de volgende paragraaf? Dan kan betekenen dat hij of zij hulp nodig heeft om financieel terug op de rit te komen.

Verandering in omstandigheden
Het vereist geen uitleg dat een vermindering van inkomsten of het toenemen van kosten kan leiden tot financiële stress. Ontslag of echtscheiding gaat vrijwel altijd gepaard met financiële verschuivingen en kunnen oorzaken zijn van schuldenproblematiek. Ook geboorte en overlijden binnen huishoudens vragen soms om een mate van financiële flexibiliteit waartoe niet iedereen de ruimte of capaciteit toe heeft. En zo zijn er nog tal van omstandigheden te noemen die een indicator kunnen zijn voor het ontstaan van schulden. Denk aan ziekte, ouderdom, een ongeval, het beginnen van een kostbare studie, uit huis gaan of het beginnen van een eigen bedrijf. Ook positieve veranderingen kunnen tot negatieve financiële gevolgen leiden.

Complexiteitschulden

Bij Aeslupa zien we regelmatig dat complexiteit in de samenleving en instanties een oorzaak kan zijn van schuldenproblematiek. Het niet, of incorrect doen van aangiften en het niet (op tijd) wijzigen van gegevens die invloed hebben op de hoogte van uitkeringen of toeslagen kunnen tot onaangename verrassingen leiden. Ontvangen uitkeringen en toeslagen die terugbetaald moeten worden of boetes waarvoor geen geld voorhanden is staan regelmatig aan de basis van groeiende schulden. Vooral kwetsbare partijen als ouderen en immigranten kunnen moeite hebben om bureaucratische procedures op de juiste manier te volgen.

Meer uitgaven dan inkomsten
Als er minder geld binnenkomt dan eruit gaat is het logisch dat er een financieel gat ontstaat. Het kan zijn dat iemand in je omgeving met een structureel probleem kampt omdat zijn of haar inkomsten te laag zijn om in de maandelijkse vaste lasten en basisbehoeften te voorzien. Het is lastig om dan zelf uit de vicieuze cirkel te stappen van rekeningen die opstapelen en kosten of leningen die oplopen. Hulp is niet alleen wenselijk, maar vaak noodzakelijk.
Maar ook als er voldoende inkomsten zijn om in vaste lasten en eerste levensbehoeften te voorzien kunnen naasten, cliënten of werknemers een helpende hand nodig hebben om uit de schulden te komen. Overbesteding als gevolg van compensatiedrang zie je bij mensen die compulsief geld uitgeven. Als iemand in jouw omgeving een excessief bestedingspatroon (van veel online shoppen tot een luxe leefstijl) heeft kan dit een oorzaak voor schulden zijn.
Mentale of fysieke problematiek
Psychische problemen als depressie, angst, stress of verslaving  maken het vaak extra moeilijk om financiële zaken op orde te hebben en krijgen. Daarbij gaat de stress die schuldenproblematiek veroorzaakt vaak hand in hand met het verergeren psychische klachten. En is het des te moeilijk om schulden te voorkomen of af te betalen.
Ook kunnen lichamelijke klachten tot schulden leiden. De eerder genoemde arbeidsongeschiktheid die kan volgen uit ziekte of een ongeval heeft impact op het bestedingspatroon. Daarbij zijn de kosten voor voorzieningen en medicatie zijn niet voor iedereen binnen het budget.
 

Schulden door toedoen van derden
Tot slot kan schade door externe partijen een pijnlijke oorzaak voor schulden zijn. Een ex-partner die  verplichtingen weigert na te komen, het slachtoffer zijn van oplichting of andere misdrijven: het kan allemaal bijdragen aan het ontstaan van schulden en de hierbij komende spanning en stress. Ook in dit geval behoeft het geen uitleg dat hulp en ondersteuning van grote betekenis kunnen zijn. 
 

Heeft degene bij wie je schuldenproblematiek vermoedt met één van bovenstaande oorzaken te maken gehad? Check dan onderstaande lijst met signalen. Het is mogelijk dat hij of zij kampt met schuldenproblematiek.

Signalen van schulden
Vaak begint het met een onderbuikgevoel: er klopt iets niet in de manier waarop iemand met geld omgaat. Maar om je vinger erop te leggen of er daadwerkelijk een probleem speelt waarbij externe hulp nodig is, is het belangrijk signalen te herkennen. Dat doe je met behulp van onze checklist. Geldt één of meer van de volgende signalen voor degene van wie je vermoedt dat hij hulp nodig heeft? Trek dan aan de bel om erger te voorkomen.

1. (Herhaaldelijk) geld willen lenen
2. Geleend geld niet terugbetalen
3. Loonbeslag
4. Incasso, deurwaarders
5. Ongeopende post
6. Geen geld voor kadootjes, uitjes, extraatjes
7. Leugens
8. Diefstal
9. Vermoeidheid
10. Stress
11. Afzeggen van of niet meedoen aan activiteiten die geld kosten
12. Excessief bestedingspatroon
13. Ziekmeldingen
14. Onbeantwoord laten van telefoontjes, berichten
15. Smoesjes om kosten te vermijden (portemonnee vergeten, beltegoed op)
16. Vervuiling of verwaarlozing
17. Het niet willen ontvangen van bezoek
18. Gemopper of stress over uitkerende instanties
19. Onrust, boosheid of agressie, vooral in situaties die geldzaken betreffen
20. (Kinderen die) stoppen met sport of hobby’s

Kortom: hoewel niet ieder signaal perse betekent dat iemand met schuldenproblematiek kampt, kunnen –zeker een combinatie van- bovenstaande signalen een bevestiging zijn dat de financiële nood hoog is.

Wat kun je doen?
Ga het gesprek aan. Doe dit op een niet verwijtende en niet oordelende manier. Laat weten dat je wilt en kunt helpen. Niet door schulden af te lossen of geld te lenen. Maar door begeleiding aan te reiken die schuldenaars ondersteunt in het zélf weer onder controle krijgen van de financiële situatie. Aeslupa informeert je graag over de stappen die je hier als naaste, mantelzorger, werkgever of professioneel zorgverlener kunt nemen. Want de gevolgen van schulden zijn groot lopen vaak van kwaad tot erger. Vooral voor de schuldenaar, maar ook voor zijn of haar (maatschappelijke) omgeving.

Bewindvoering
Het kan ook voorkomen dat iemand door psychische of lichamelijke problematiek (langdurig) niet in staat is zelf verantwoordelijk te zijn voor zijn of haar financiële situatie. In dat geval is bewindvoering een oplossing. Door de budgettering aan een externe partij over te dragen wordt diegene voor zolang als nodig is ontlast van financiële verplichtingen. Aeslupa biedt bewindvoering aan. Lees hier hoe wij dat doen of  neem contact op voor een gesprek over de mogelijkheden.

Tot slot: hoewel wij ons best hebben gedaan een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de oorzaken en signalen van schuldenproblematiek, zijn er natuurlijk altijd aanvullende en uitzonderlijke kenmerken en situaties te noemen. Aeslupa pretendeert dan ook in dit artikel en schema geheel volledig te zijn, maar staat daarentegen juist open voor input, aanvullingen en jouw verhaal.

SCHEMA SCHULDENPROBLEMATIEK

 NB. Zoals je kunt zien overlappen in bovenstaand schema de signalen en gevolgen van schulden.
Juist dit is een indicatie dat schulden vaak van kwaad tot erger leiden en een adequate aanpak zeer wenselijk is. Met budgetbeheer, -advies en bewindvoering helpt Aeslupa mensen met hun financiën en financiële zaken. Aeslupa neemt op een menselijke manier financiële zorgen weg waar nodig en ondersteunt zelfstandigheid waar mogelijk.