Hoofdlijnenakkoord 2024: Gevolgen voor ‘mensen in de knel’

Ontvang je inkomen uit een uitkering? Zit je rond of onder het bestaansminimum? Dan kunnen er een aantal zaken voor je gaan veranderen, ten gevolge van de afspraken die het aankomend kabinet in het hoofdlijnenakkoord uiteen heeft gezet. Hierin geven de (toen) formerende partijen aan zich in te zetten voor de bestaanszekerheid van "mensen in de knel". Aeslupa maakte een analyse van de budgettaire bijlage bij het akkoord, om op een rij te kunnen zetten wat jij hiervan in je portemonnee kunt gaan merken.

Terugdringen armoede

In het hoofdlijnenakkoord dat in mei 2024 gepresenteerd werd door de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB wordt bestaanszekerheid voor alle Nederlanders als speerpunt genoemd. Volgens het CPB (die het akkoord doorberekende) neemt de koopkracht als gevolg van de maatregelen in het akkoord gemiddeld met 0,2% per jaar toe. Er wordt daarnaast verwacht dat het aantal mensen dat in armoede leeft in 2028 met 0,7% afneemt. Om armoede te bestrijden wordt er 500 miljoen uitgetrokken.

Maatregelen

Om tegemoet te komen aan de bestaanszekerheid van ‘mensen in de knel’, heeft het aankomende kabinet maatregelen geformuleerd. In het hoofdlijnenakkoord staan vijf voornemens die een positief effect (kunnen) hebben op de positie van mensen met lage inkomens:

Het bevriezen van de afbouw van de dubbele heffingskorting in de bijstand in de jaren 2025 tot en met 2027;
Het beschikbaar stellen van een ‘envelop’, met een budget tot 500 miljoen euro voor groepen in de knel;
Het met ingang van 2025 structureel vrijmaken van 300 miljoen euro voor het kindgebonden budget;
Het verhogen van de huurtoeslag;
Het verlagen van het eigen risico in de zorg. In 2025 en ’26 wordt het huidige eigen risico van €385 bevroren. Per 2027 wordt het eigen risico teruggebracht naar 165 euro.

Hoewel de bovenstaande maatregelen volgens het CPB inderdaad zullen leiden tot meer bestaanszekerheid, kunnen andere plannen juist een negatief effect hebben voor mensen met een (toch al) smalle beurs:

Zo ontvangen arbeidsongeschikten jaarlĳks niet langer een tegemoetkoming voor extra kosten als gevolg van hun ziekte of handicap. Deze tegemoetkoming wordt afgeschaft omdat het eigen risico wordt verlaagd.
Ook wordt er aangestuurd op een hervorming van de WW. Hoewel het nog ingevuld moet worden hoe die hervorming eruitziet, zal er vermoedelijk op een bezuiniging op de uitkering worden aangestuurd, bijvoorbeeld door de maximale WW-periode te verkorten naar 18 maanden.
Als je bezuinigt op je energierekening dankzij de salderingsregeling, dan zullen je energiekosten per 2027 stijgen. Vanaf dan is het nieuwe kabinet voornemens de salderingsregeling voor kleingebruikers te beëindigen.

Kritiek op het hoofdlijnenakkoord

Hoewel er -zoals je hierboven kunt lezen- geld beschikbaar wordt gesteld voor het bestrijden van armoede, zijn critici bang dat lage inkomens uiteindelijk nog meer in de knel komen door het voorgenomen beleid: Zo stelt historicus Han van der Horst op bnnvara dat er onvoldoende duidelijk wordt gemaakt hoe het budget tegen armoede zal worden besteed. Hierdoor is het de vraag in hoeverre er positieve effecten voelbaar zullen zijn. Daarbij worden minimumlonen niet verhoogd terwijl de uitkeringen worden teruggebracht, zoals bijvoorbeeld het voornemen de WW naar 18 maanden te verkorten. Van der Horst: “Werkende mensen die dat overkomt – ouderen komen nog steeds niet gemakkelijk aan het werk – raken daardoor gegarandeerd in de schulden.”

Van politieke maatregelen naar dagelijkse praktijk

Kortom: Hoe de voornemens in het hoofdlijnenakkoord uitpakken voor mensen in de knel, zal de tijd vertellen. Wil je zelf lezen wat er in het hoofdlijnenakkoord staat? Je kunt het hier downloaden. Aeslupa houdt je op de hoogte van actuele ontwikkelingen en hoopt dat het voornemen (meer) bestaanszekerheid te garanderen wordt waargemaakt. Mocht jij moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen of iemand in je omgeving hebben waarbij je je zorgen maakt of het hem of haar wel lukt om rond te komen: we helpen graag!